Wat betekent vrijblijvend?

Ondernemers en bedrijven strooien graag met het woord vrijblijvend. Vrijblijvend offertes, vrijblijvende abonnementen: noem het maar op en er is een vrijblijvend variant van. Vrijblijvend klinkt aanlokkelijk, want volgens het woordenboek betekent het ‘wederzijds tot niets verplichtend’. Blijft deze betekenis in de praktijk gehandhaafd? Oftewel: zijn vrijblijvende zaken ook altijd écht vrijblijvend?

Andere interpretatie

Wij vragen dit aan Anne Abbenes, financieel psycholoog. Zij is naast financieel psycholoog ook internationaal rechtbank mediator en helpt in die hoedanigheid mensen met financiële problematiek. “In vrijblijvend zit het woordje vrij, maar consumenten kunnen wel degelijk aan iets vastzitten als zij een vrijblijvende offerte of abonnement aanvragen”, legt zij uit.

Werkelijke betekenis

Hoe dat komt? “Vrijblijvend betekent in deze context alleen vrijblijvend voor de ondernemer of bedrijf, niet voor de aanvrager ervan. Als een bedrijf je bijvoorbeeld een offerte stuurt en jij gaat daarmee akkoord, dan kan degene die de offerte heeft opgesteld altijd nog zeggen: sorry, we gaan dit toch niet doen.”

Ondertekenen

Een ander addertje onder het gras is dat sommige bedrijven hun potentiële klanten vragen om offertes te ondertekenen, zodat zij bijvoorbeeld zeker weten dat deze in goede orde is ontvangen. Althans, dat voeren zij op als argument. “In werkelijkheid wordt de overeenkomst door ondertekenen bindend en kun je er als consument niet meer zomaar van af.”

Meerprijs

Het gebeurt in het geval van offertes ook geregeld dat bedrijven na het tekenen zeggen dat zij de diensten niet voor het afgesproken bedrag kunnen verlenen, maar wel als de consument meer betaalt. “Veel mensen zijn geneigd om akkoord te gaan met zo’n voorstel, omdat zij willen dat het gedaan wordt. Bedrijven die zaken in- en rondom het huis doen gaan bijvoorbeeld weleens zo te werk. Hun diensten koop je natuurlijk niet zomaar bij de bakker, dus dat maakt het voor consumenten extra lastig om de strijd aan te gaan of de offerte direct met de meerprijs af te wijzen.”

Algemene voorwaarden

Het is niet per se onrechtmatig dat bedrijven na het tekenen van een offerte terugkomen op de prijs. Dat heeft alles te maken met de algemene voorwaarden die bedrijven opstellen, legt Anne uit. “Daarin staat dan dat prijsveranderingen zijn toegestaan, bijvoorbeeld. Je moet voordat je iets koopt wel akkoord zijn gegaan met de algemene voorwaarden, maar daar teken je vaak ongemerkt voor.” Bedrijven zijn niet wettelijk verplicht om algemene voorwaarden op te stellen, al eisen sommige brancheverenigingen dit wel van hun leden.

Vrijblijvende abonnementen

Niet alleen bij offertes betekent vrijblijvend iets anders dan wat u wellicht verwacht. Bij abonnementen of proefpakketten is dat ook zo. “Stel dat je bijvoorbeeld een vrijblijvend boekenpakket besteld bij een boekenclub en na het ontvangen van het pakket besluit om geen abonnement te nemen. Dan krijg je vaak alsnog de mededeling dat je voor de boeken moet betalen. Gratis bestaat dus niet.”

Dat u de boeken alsnog moet betalen heeft ook te maken met de algemene voorwaarden van het bedrijf. Het is niet voor niets dat u op tijdens het webwinkelen vrijwel altijd de algemene voorwaarden moet accepteren voordat uw online aankoop definitief wordt. Koopt u nooit online, maar liever in de winkel? Ook dan is het raadzaam om altijd de algemene voorwaarden te lezen. Als u ze op de website van het bedrijf niet kunt vinden, kunt u hiernaar informeren bij een medewerker.

Tips

De algemene voorwaarden goed doorlezen voordat u ergens voor u een vrijblijvend abonnement of offerte aanvraagt is altijd raadzaam, maar verdiep u vooral ook in het bedrijf zelf voordat u dit doet.” Vraag bijvoorbeeld nooit een offerte of proefabonnement bij een bedrijf waarvan de contactgegevens maar moeilijk te achterhalen zijn. Dit kan een slecht teken zijn, omdat zij misschien iets proberen te verhullen op die manier.” Ook adviseert zij altijd goed op te letten voordat u een proefabonnement afsluit. “Een proefabonnement stopt bijna nooit vanzelf maar verandert automatisch in een duur langer lopend abonnement. Kijk goed naar wanneer en hoe je je moet afmelden.”